Τι είναι το μελάνωμα;
Το μελάνωμα είναι μια μορφή καρκίνου του δέρματος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν τη μελανίνη, τη χρωστική που δίνει χρώμα στο δέρμα. Είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος, καθώς μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις) αν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα.
1. Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου:
– Έκθεση σε UV ακτινοβολία: Η παρατεταμένη και έντονη έκθεση στον ήλιο ή σε συσκευές μαυρίσματος (solarium) αυξάνει τον κίνδυνο μελανώματος.
– Ανοιχτόχρωμο δέρμα: Τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μπλε ή πράσινα μάτια και ξανθά ή κόκκινα μαλλιά έχουν αυξημένο κίνδυνο.
– Οικογενειακό ιστορικό: Άτομα με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
– Προσωπικό ιστορικό: Όσοι έχουν ήδη διαγνωστεί με μελάνωμα ή έχουν πολλαπλούς σπίλους (ελιές) είναι πιο ευάλωτοι.
– Ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα: Άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος.
2. Συμπτώματα:
Το μελάνωμα εμφανίζεται συχνότερα ως μια αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα μιας υπάρχουσας ελιάς ή ως νέα, ασυνήθιστη κηλίδα στο δέρμα.
3. Διάγνωση:
– Δερματολογική εξέταση: Ο δερματολόγος εξετάζει τις ύποπτες κηλίδες στο δέρμα με δερματοσκόπιο.
– Βιοψία: Εάν υπάρχει υποψία μελανώματος, αφαιρείται η ύποπτη ελιά ή κηλίδα και αποστέλλεται για βιοψία.
– Εξετάσεις για μεταστάσεις: Σε προχωρημένα στάδια μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις (απεικονιστικές και αιματολογικές).
4. Θεραπεία:
– Χειρουργική αφαίρεση: Το μελάνωμα αφαιρείται μαζί με μέρος του υγιούς δέρματος γύρω από αυτό.
– Ανοσοθεραπεία: Φάρμακα που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα.
– Στοχευμένη θεραπεία: Φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένες γονιδιακές μεταλλάξεις στα καρκινικά κύτταρα.
– Ακτινοθεραπεία: Χρησιμοποιείται σε προχωρημένα στάδια ή μετά από χειρουργική επέμβαση.
– Χημειοθεραπεία: Σε προχωρημένα στάδια, αν και χρησιμοποιείται λιγότερο συχνά.
5. Πρόληψη:
– Αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο και χρήση αντηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας.
– Χρήση προστατευτικών ρούχων, καπέλων και γυαλιών ηλίου.
– Τακτικός έλεγχος για νέες ή μεταβαλλόμενες ελιές.
– Αποφυγή των συσκευών μαυρίσματος (solarium).
Το μελάνωμα, αν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο, μπορεί να θεραπευτεί με επιτυχία. Ωστόσο, αν προχωρήσει, γίνεται πιο επικίνδυνο, καθώς μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα.
